माननीय परराष्ट्र मन्त्री डा. आरजु राणा देउवा स्वीट्जरल्यान्डको जेनेभामा आयोजित संयुक्त राष्ट्र संघीय मानव अधिकार परिषद्को ५८ औं नियमित सत्रमा सहभागी भई स्वदेश फर्कनुहुँदा जारी गरिएको प्रेस नोट (२०८१ फागुन १६, शुक्रबार)
स्वीट्जरल्यान्डको जेनेभामा आयोजित संयुक्त राष्ट्र संघीय मानव अधिकार परिषद्को ५८ औं नियमित सत्रअन्तर्गत गत २०८१ फागुन १२ देखि १४ (तदनुसार २४-२६ फेब्रुअरी, २०२५) गतेसम्म सञ्चालन भएको High Level Segment (HLS) मा सहभागी भई आज स्वदेश फर्केको छु।
मेरो भ्रमणका विषयमा परराष्ट्र मन्त्रालय, जेनेभास्थित संयुक्त राष्ट्र संघका लागि नेपालको स्थायी नियोगलगायतले जारी गरेका प्रेस विज्ञप्ति तथा सामाजिक सञ्चालमार्फत जानकारी प्राप्त गर्नुभएकै छ। आज म यस विषयमा थप केही कुराहरू तपाईँहरूसमक्ष राख्न चाहन्छु।
सहभागिताका क्रममा गत २४ फेब्रुअरीमा मेलै उक्त High Level Segment लाई सम्बोधन गरेको थिएँ। उक्त सम्बोधनका क्रममा मैले मानव अधिकारको संरक्षण र प्रवर्द्धनका लागि भएका नेपालका संवैधानिक एवम् कानुनी व्यवस्थातथा महिला अधिकार, बाल अधिकारलगायत समग्र मानव अधिकारका क्षेत्रमा नेपालले हासिल गरेका उपलब्धिहरू प्रस्तुत गरेको थिएँ। मानव अधिकारसम्बन्धी विश्वव्यापी घोषणापत्रलगायत अन्य सम्बन्धित संयन्त्र (Mechanism) हरूप्रतिनेपालको प्रतिबद्धता पुन: व्यक्त गरेको थिएँ।
सम्बोधनकै सिलसिलामा नेपालले आगामी मे महिनामा काठमाडौँमा ‘Climate Change, Mountains, and the Future of Humanity’ (जलवायु परिवर्तन, हिमाल र मानवताको भविष्य) विषयमा आयोजना गर्न लागेको 'सगरमाथा संवाद' को पहिलो संस्करणमा सहभागी हुनका लागि अन्तर्राष्ट्रिय समुदायलाई अनुरोध गरेँ।
त्यसै गरी उक्त भ्रमणका क्रममा मैले नेपालले मानव अधिकार परिषद् सदस्य पदमा सन् २०२७-२०२९ को अवधिका लागि दिएको उम्मेदवारीलाई समर्थन गर्न संयुक्त राष्ट्र संघका सदस्य राष्ट्रहरूसँग अनुरोध गरेँ।
यस भ्रमणका क्रममा मैले स्वीट्जरल्यान्ड,नर्वे,स्पेन, स्लोभाकिया,फिलिपिन्स, अजरबैजान, किर्गिस्तान, मेक्सिकोलगायत मुलुकका समकक्षी/प्रतिनिधिमण्डलका नेता (Head of Delegation) सँग भेटवार्ता गरी द्विपक्षीय हित र चासोका विषयहरूमा छलफल गरेँ।
भ्रमणको Sideline मा संयुक्त राष्ट्र संघीय मानव अधिकार परिषद्का उच्चायुक्त Mr. Volker Turk सँगभेट गरेँ। भेटमा मैले मानव अधिकारसंरक्षण र प्रवर्द्धनमा नेपालले हासिल गरेका उपलब्धिहरूको बारेमा Mr. Turk लाई जानकारी गराएँ। Mr. Turk ले नेपालले मानव अधिकारको क्षेत्रमा प्राप्त गरेका उपलब्धिहरूको प्रशंसा गर्नुभयो।
साथै भ्रमणका क्रममा संयुक्त राष्ट्र संघका लागि नेपालको स्थायी नियोग, जेनेभाले एक रिसेप्सनको आयोजना गरेको थियो। उक्त रिसेप्सनमा जेनेभास्थित विभिन्न मुलुकका नियोग प्रमुख/प्रतिनिधिहरूका साथै यु.एन.लगायत विभिन्न अन्तर्राष्ट्रिय संघसंस्थाका पदाधिकारीहरू उपस्थित हुनुहुन्थ्यो। रिसेप्सनलाई सम्बोधन गर्दै मैले नेपालले पछिल्लो अवधिमा खास गरी मानव अधिकार, महिला तथा बाल अधिकार, समावेशीकरणलगायतका क्षेत्रमा हासिल गरेका महत्त्वपूर्ण उपलब्धिहरूको चर्चा गरेको थिएँ। साथै नेपालले सन् २०२७-२०२९ को अवधिका लागि मानव अधिकार परिषद् सदस्य पदमा दिएको उम्मेदवारीलाई साथ दिन र नेपाललाई भोट दिन आग्रह गरेको थिएँ।
संयुक्त राष्ट्र संघीय मानव अधिकार परिषद्को ५८ औं नियमित सत्रको High Level Segment मा मेरो नेतृत्वको नेपाली प्रतिनिधिमण्डलको यो सहभागिताले विश्व समुदायमा नेपालको उपस्थितिथप सघन बनाएको छ। शान्ति प्रकृयाको अभिन्न पक्षको रूपमा रहेको संक्रमणकालीन न्यायलाई टुङ्गोमा पुर्याउन नेपालले गरेका कार्यहरू प्रस्तुत गर्ने अवसर मिलेको छ।
विभिन्न मित्र राष्ट्रहरूका समकक्षी तथा प्रतिनिधिमण्डलका नेताहरूसँग भेटवार्ता गरी द्विपक्षीय हितका विषयहरूमा छलफल भएको छ। यसले मित्र राष्ट्रहरूसँगको नेपालको सम्बन्ध थप सुमधुर र मजबुत बनाउन मद्दत पुगेको छ।
जेनेभास्थित अन्तर्राष्ट्रिय संघसंस्थाका प्रमुखहरूसँग भएका भेटघाटले ती संस्थाहरूसँगको सम्बन्ध प्रगाढ बनाउन एवम् नेपालसँगको सहकार्य र सहयोगलाई थप गति दिन बल पुगेको छ।
मेरो यस भ्रमणले मानव अधिकार परिषद् (HRC) मा २०२७-२०२९ का लागि, संयुक्त राष्ट्र संघीय आर्थिक एवम् सामाजिक परिषद् (ECOSOC) मा २०२९-२०३१ का लागि रसंयुक्त राष्ट्र संघीय सुरक्षा परिषद् (UNSC) मा २०३७-२०३८ का लागि नेपालले दिएका उम्मेदवारीहरूमा समर्थन जुटाउन मद्दत पुगेको छ।
यस भ्रमणबाट नेपालले आगामी १६-१८ मे २०२५ मा आयोजना गर्न लागेको सगरमाथा संवादको पहिलो संस्करणका बारेमा संयुक्त राष्ट्र संघका सदस्य राष्ट्रहरू तथा अन्तर्राष्ट्रिय संघसंगठनका प्रतिनिधिहरूलाई जानकारी दिने र उच्च तहको सहभागिताका लागि आमन्त्रण गर्ने मौका मिलेको छ।
अन्त्यमा मेरो यस भ्रमणका क्रममा नेपालको संविधानले व्यवस्था गरेका राजनीतिक, आर्थिक, सामाजिक र सांस्कृतिक अधिकार, मौलिक अधिकार तथालोकतान्त्रिक मूल्यमान्यताका बारेमा विश्व समुदायसमक्ष जानकारी दिने र मानव अधिकारका विश्वव्यापी मूल्यमान्यताप्रति नेपालको प्रतिबद्धता पुनर्पुष्टि गर्ने अवसर प्राप्त भएको छ। समग्रमा मेरो भ्रमण सफल एवम् उपलब्धिपूर्ण भएको छ।
मैले नेतृत्व गरेको नेपाली प्रतिनिधिमण्डलमा जेनेभास्थित संयुक्त राष्ट्र संघका लागि नेपालका स्थायी प्रतिनिधि/राजदूत महामहिम श्री रामप्रसाद सुवेदी, परराष्ट्र मन्त्रालयकोसंयुक्त राष्ट्र संघ, अन्तर्राष्ट्रिय संघसंगठन तथा अन्तर्राष्ट्रिय कानुन महाशाखा प्रमुख/सहसचिव श्री कृष्णप्रसाद ढकाललगायतका सदस्यहरू हुनुहुन्थ्यो।
साथै, मेरो यो सहभागिताका विषयमा नियमित रूपमा समाचार सम्प्रेषण गर्नुहुने सम्पूर्ण पत्रकार मित्रहरूलगायत सञ्चार माध्यमहरूलाई हार्दिक धन्यवाद व्यक्त गर्दछु।
